معرفی و شناخت رقص گرجی | رقص سنتی و ملی گرجستان

تاریخچه ی رقص گرجی قبل از میلاد

رقص های گرجی، که یکی از قدیمی ترین و غنی ترین سنت های فرهنگی این کشور به شمار می آید، ریشه های تاریخی عمیقی دارند که در منابع ادبی و آثار باستان شناسی به وضوح نمایان است. این هنر باستانی در موزه ملی گرجستان به نمایش گذاشته شده است. و نشان دهنده ی اهمیت رقص در فرهنگ گرجی از دوران های بسیار دور است.
یکی از مهم ترین کشفیات باستان شناسی از دوران اواخر عصر مفرغ یا عصر برنز، کاسه ای نقره ای از منطقه تریالتی (Trialeti | თრიალეთი) است که تصاویری از شکارچیان با نقاب را نشان می دهد. این کاسه که حدود ۳۷۰۰ سال قدمت دارد، در موزه ملی گرجستان نگهداری می شود. این یافته تنها یکی از شواهد بسیاری است که نشان می دهد گرجی ها از دیرباز، حتی در هزاره های ششم تا پنجم پیش از میلاد، فرهنگی مرتبط با هنرهای نمایشی و رقص داشته اند.
یکی از مهم ترین شواهد این فرهنگ رقص، تصاویر بر روی ظروف سفالی کشف شده در تپه های ایمیری (Imiri | იმირი) و آروخلو (Arukhlo | არუხლო) در منطقه کومو کارتلی (Kvemo kartli | ქვემო ქართლი) است که تاریخ آن به ۶۰۰۰ سال پیش (یا حتی زودتر) برمی گردد. این آثار نشان دهنده ی این است که رقص در بین گرجیان از دوران های بسیار کهن جایگاهی ویژه داشته است.
از نخستین رقص های گرجی، رقص آیینی به نام پرخولی (Perkhuli | ფერხული) بوده که امروزه نیز یکی از محبوب ترین رقص های گرجستان است.

راز شهرت جهانی رقص گرجی

رقص گرجی، نه تنها در داخل کشور بلکه در سطح جهانی نیز دارای شهرت است. هر رقص در گرجستان داستانی از عشق، شجاعت، دوستی و وفاداری را به نمایش می گذارد. این داستان ها از طریق حرکات دقیق و زیبای رقص، فرم ها، و لباس های خاص گرجی منتقل می شوند. این ویژگی ها باعث می شود که رقص های گرجی علاوه بر زیبایی بصری، بار معنایی عمیقی نیز داشته باشند.
رقص های گرجی از تنوع بالایی برخوردار هستند. هر منطقه ای در گرجستان رقص خاص خود را دارد که ویژگی های منحصر به فردی از نظر حرکت ها، نوع موسیقی و سازهای مورد استفاده، دارد. این سازها شامل درام، آکاردئون، و گوداستویری (Gudastviri | გუდასთვირი) (یک نوع ساز بادی سنتی شبیه به نی انبان) هستند. به علاوه، لباس های رقص گرجی با رنگ های زنده و طراحی های شگفت انگیز خود، جلوه ی خاصی به این هنر می بخشند.
از جمله رقص هایی که در فهرست میراث فرهنگی ناملموس گرجستان قرار دارند، می توان به پرخولی (Perkhuli | ფერხული)، خورومی (Khorumi | ხორუმი)، آجارولی گانداگانا (Adjaruli gandagana | აჭარული განდაგანა) و کارتولی (Kartuli | ქართული) اشاره کرد.

رقص کارتولی – رقص دو نفره

رقص کارتولی یکی از برجسته ترین رقص های گرجی است. و به عنوان زیباترین و قدیمی ترین رقص دو نفره در تاریخ گرجی شناخته می شود. این رقص به هیچ منطقه خاصی محدود نمی شود و از ویژگی های بسیار خاصی برخوردار است. رقص کارتولی در قرن های ۱۱ و ۱۲ میلادی شکل گرفت. این رقص ترکیبی تئاتری است که در آن رقص زنانه به صورت لطیف و شبیه به حرکات قو و رقص مردانه با حرکات بدنی بسیار محدود و دقیق انجام می شود.
در رقص کارتولی، مرد همیشه در حال نمایش احترام به زن است و هیچ گاه او را لمس نمی کند. این رقص از زنان شروع می شود و تمام ابتکار عمل در دستان زن است. مرد فقط باید به حرکات زن نگاه کند و تمام مدت رقص، حرکات زن را دنبال کند.

رقص پِرخولی

پِرخولی یکی از قدیمی ترین رقص ها در گرجستان است. که به صورت دسته جمعی و با آواز و دست های به هم پیوسته اجرا می شود. این رقص گرجی هیچ محدودیتی در تعداد شرکت کنندگان ندارد و برای هر جنسیتی مناسب است. رقص پِرخولی با نام های مختلفی شناخته می شود. یکی از معروف ترین نسخه های آن، گورولی پرخولی در منطقه گوریا است که با نام پارتسا (Partsa | ფარცა) نیز شناخته می شود. این رقص توسط گروه رقص معروف سوخیشویلی در سال ۱۹۶۹ در تئاتر لابریا در میلان نیز اجرا شد.

رقص خورومی – رقص جنگی

خورومی یک رقص جنگی با قدمت بسیار است که ریشه های آن به منطقه آجارا در گرجستان باز می گردد. این رقص گرجی، که به طور ویژه برای تقویت روحیه مبارزه و شجاعت طراحی شده است، معمولاً توسط مردان انجام می شود و در آن حرکات بسیار پرانرژی و آکروباتیک مشاهده می شود.

رقص پاریکاووبا – رقص جنگی

پاریکاووبا (Parikaoba | ფარიკაობა) یک رقص گرجی قدیمی دیگر با ریشه های جنگی است که اخیراً با موضوعات عاشقانه غنی تر شده است. این رقص با استفاده از شمشیرهای واقعی و حرکات پیچیده و حساب شده، داستان های جنگی را به تصویر می کشد.

آجارولی گانداگانا

گانداگانا آجاری یک رقص جالب است که در آن مردان با حرکات قوی و پرانرژی و زنان با حرکات ظریف و بازیگوشانه به رقص می پردازند. این رقص از دیرباز در گرجستان اجرا می شود.

رقص اوسوری

اوسوری (Osuri | ოსური) یکی از زیباترین رقص های گرجی است که با حرکات هماهنگ و ریتمیک و در یک خط انجام می شود. در این رقص، مردان با چهره های خشن و جدی مانند سپرهایی در کنار زنان قرار می گیرند و احترام و ادب زیادی به آن ها نشان می دهند.

تأثیر رقص گرجی در سینمای هالیوود

عناصر رقص های گرجی به ویژه رقص های متیولوری (Mtiuluri | მთიულური)، پاریکاووبا و قازبگوری (Ghazbeguri | ყაზბეგური) در صحنه های نبرد فیلم The King’s Man سال 2022 به کار رفت. این فیلم توسط متیو وان کارگردانی شد و در آن یک طراح رقص گرجی و گروهش برخی از پیچیده ترین حرکات رقص گرجی را به تصویر کشیدند. این صحنه های رقص به دلیل دشواری های فنی شان، در دنیای سینما جوایز مختلفی از جمله بهترین صحنه مبارزه در “جوایز جهانی استانت” را به دست آوردند.